YAŞ DIŞINDAKİ EMEKLİLİK ŞARTLARINI SAĞLAYANLARIN KIDEM TAZMİNATI ALMA HAKLARI (3600 Prim Günü ve 15 Yıl Sigortalılık ile Emeklilik)
Emeklilik İçin Yaş Dışında, Prim Günü ve Yıl Şartları Nelerdir?
Emekli olmak için yaş, prim günü ve sigortalılık yılı şartlarını aynı anda sağlamak gereklidir. Ancak yaş dışındaki şartları sağlayanlar emekli aylığına hak kazanmak için yaşını doldurmayı beklemesi gerekmektedir.
- 08/09/1999 tarihinden önce ilk sigortalılığı başlamış kişiler için; 3600 prim günü ve 15 yıl sigortalılık şartı,
- 08/09/1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri arasında ilk sigortalılığı başlamış kişiler için; sigorta yılı dikkate alınmaksızın 7000 prim günü ya da 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık şartı,
- 05.2008 tarihi ve sonrasında ilk sigortalılığı başlamış kişiler için; 5400 prim günü ve 25 yıl sigortalılık şartı sağlandığında kıdem tazminatı hak edilerek işten ayrılmak mümkündür.
Önemli bir şart da yukarıda bahsedilen tarihlerden önce kişinin 18 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir.
15 Yıl ve 3600 Gün Şartı ile Kıdem Tazminatı Nasıl Hak Edilir?
Emekli aylığı almak için gereken şartlar yaş, prim günü ve sigortalılık yıldır. Bu şartlardan prim günü ve sigortalılık yılı şartlarını sağlayan kişiler, kanunen belirlenmiş emeklilik aylığı almaya hak kazanacağı yaşa gelene kadar aylık almak için beklerler. Bu süre içerisinde çalışmalarında bir engel bulunmadığından, bu süreyi ister çalışarak isterse de çalışmayarak geçirebilirler.
Yaş, prim günü ve sigortalılık yılı şartlarını tamamlayarak yaşlılık aylığı almaya hak kazanmış kişiler, mevcutta çalıştıkları işyerinden sigortalılık sürelerini doldurdukları için sigortadan aldıkları yazı ile ayrılabilirler. Bu kişiler mülga kanun 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. maddesine istinaden kıdem tazminatlarına da hak kazanarak işyerlerinden ayrılırlar.
Kıdem tazminatı hakkı, yaş şartını henüz sağlamamış fakat prim günü ve yıl şartını tamamlayan kişilere de sunulmuştur.
Bir işçinin, 15 yıl 3600 gün şartı ile işten ayrıldığında kıdem tazminatını alması için bu 15 yıllık süreyi kesintisiz olarak aynı işyerinde doldurma zorunluluğu yoktur. Tüm çalışma hayatı boyunca çalıştığı işyerleri ve sigortalılık süreleri dikkate alınır. Fakat kıdem tazminatı hesaplanırken sadece son çalıştığı işyerindeki çalışma süresine karşılık gelen değer baz alınır.
Ayrıca belirtmek gerekir ki, işçinin kıdem tazminatına 15 yıl 3600 prim gününden hak kazanabilmesi, en az 1 yıl aynı işverene bağlı işyerinde çalışmış olma şartının da aynı zamanda sağlanması ile mümkündür.
15 yıl 3600 gün şartıyla kıdem tazminatı alarak iş akdi sonlanan işçi için, ihbar süresi şartı da aranmaz. Bu nedenle bu sebeple işten ayrılan işçinin bildirim süresi kadar çalışması gerekmez, ihbar tazminatı da söz konusu olmaz.
15 Yıl 3600 Gün Şartı Kaç Kez Kullanılabilir?
Emeklilik için yaş dışındaki şartları sağladıktan sonra bu sebeple işten ayrılıp kıdem tazminatını alan kişinin tekrar çalışma hayatına dönmesinde kanunen bir engel bulunmamaktadır.
Tekrar çalışma hayatına dönen kişi, yeni işyerinde 1 yıl çalıştıktan sonra 15 yıl 3600 prim gününü tamamlamış olması sebebiyle yeniden işten ayrılarak kıdem tazminatını talep edebilir. Bu konu ile ilgili yasal bir kısıtlama söz konusu değildir. 08.09.1999 yılından önce sigortalılığı başlamış kişilerin 15 yıl 3600 prim günü şartını sağladıkları ilk günden itibaren SGK’dan bu yazıyı talep ederek işten ayrılma hakları saklıdır. Bu yazıyı birden fazla kez temin ederek 1 yıl aynı işverende çalışma şartını sağlamak koşuluyla işten ayrılıp kıdem tazminatını birçok kez alabilir. Bunun önünde yasal olarak hiçbir engel yoktur. Ayrıca Yargıtay son verdiği kararında da bu konuda herhangi bir engel görmemiştir. İşçinin birden fazla kez bu yazıyla kıdem tazminatı almasında herhangi bir sakınca görmemiştir.
15 Yıl Sigorta ve 3600 Günü Kullanarak İşten Ayrılan İşçi İhbar Tazminatı Ödenir Mi veya İşçi İhbar Süreleri içinde Önceden Bildirmek Zorunda Mıdır?
SGK’dan gerekli yazıyı alan işçinin kıdem tazminatına hak kazanarak işten ayrılmak istediğini işverene tebliğ etmesiyle işverenin söz konusu yazı üzerine işçiye işyerinde çalışmış olduğu süre (en az 1 yıl olmak kaydıyla) dikkate alınarak son brüt ücreti üzerinden kıdem tazimatını ödemesi gerekir.
Özetle, 08/09/1999 tarihinden önce ilk sigortalılığı başlamış kişiler için 3600 prim günü ve 15 yıl sigortalılık şartını sağlayan yazının ilgili SGK dan alınıp işverene vermesiyle kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Bu hak aynı işyerinde veya değişik işyerlerinde kıdem tazminatı koşulları sağlanması halinde birden fazla kez kullanılabilir. Ayrıca bu durumda işçiye ihbar tazminatı ödenmez. İşçide aynı şekilde ihbar sürelerinde işverene bildirimde bulunmak zorunda değildir.
Bu yazımzıda, “15 yıl sigortalık ve 3600 gün prim şartı işçinin kıdem tazminatı alması için yeterli midir”, “Yaş Şartı Hariç Emeklilik Sebebiyle Kıdem Tazminatı Alarak İşten Ayrılan işçi Bu Hakkı Kaç Kez Kullanabilir”, “15 yıl sigorta ve 3600 gün prim dolduran her işçi için bu hak geçerli midir”, “Emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı alınması için neler yapılması gerekir”, “Emeklilik sebebiyle işten ayrılan işçiye ihbar tazminatı ödenir mi veya işçi ihbar önel sürelerinde bunu önceden bildirmek zorunda mıdır” sorularını cevaplarını vermeye çalıştık.
Yozgat Avukat Ufuk İleri
Avukat Ufuk İleri, Yozgat merkezli olarak avukatlık faaliyeti yürütmektedir. Ancak, Türkiye’nin her tarafında dava ve iş takibi yapmaktadır. Gerek Yozgat’ta gerekse Türkiye’nin çeşitli illerinde müvekkillere ait iş ve davalar avukatlık mesleğinin etik ilkeleri ve belli bir çalışma planı çerçevesinde takip edilmektedir. Yozgat merkezli faaliyet yürüten Yozgat Avukat Ufuk İleri Hukuk Bürosu, boşanma hukuku, ceza hukuku ve iş hukuku başta olmak üzere pek çok hukuk alanında avukatlık faaliyeti icra etmektedir.
NOT:
Bu internet sitesindeki her türlü bilgi Yozgat Barosuna kayıtlı Avukat Ufuk İleri tarafından yalnızca bilgilendirme amacıyla, Türkiye Barolar Birliği tarafından belirtilen ilgili düzenlemeler uyarınca hazırlanmıştır.
